Uzależnienie od hazardu

Hazard jest świetnym sposobem na rozrywkę, który łatwo może wyjść poza kontrolę gracza. Niezależnie od tego, czy obstawiasz zakłady sportowe, zdrapki, ruletkę, pokera czy automaty do gry – w kasynie, na torze czy w Internecie – problem z hazardem może nadwyrężyć twoje relacje, zakłócić pracę i doprowadzić do katastrofy finansowej. Możesz nawet robić rzeczy, o których nigdy nie myślałeś, takie jak zaciąganie ogromnych długów lub nawet kradzież pieniędzy, aby grać.

Czym jest uzależnienie od hazardu?

Z hazardem mamy do czynienia, gdy osoba ryzykuje coś wartościowego w nadziei na uzyskanie czegoś o jeszcze większej wartości. Uzależnienie od hazardu to niekontrolowana chęć kontynuowania gry pomimo tego, jak bardzo wpływa ona na życie człowieka. Hazard jest uzależniający, ponieważ stymuluje układ nagrody w mózgu, podobnie jak narkotyki czy alkohol. W rzeczywistości, uzależnienie od hazardu jest najczęstszym zaburzeniem kontroli impulsów na świecie.

Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju uzależnienia od hazardu, w tym: desperacja w poszukiwaniu pieniędzy, “haj”, który pochodzi z dreszczyku emocji związanych z zakładami i odurzająca atmosfera sceny hazardowej.

Podział uzależnienia od hazardu

Uzależnienie od hazardu może przybierać różne formy. Najczęściej jednak wymienia się:

• Kompulsywny hazard– O kompulsywnym hazardzie mówi się, gdy ktoś  nie jest w stanie kontrolować swojej chęci do hazardu. Osoba taka będzie grać bez względu na wygrane czy przegrane, nawet jeśli wie, że nie może sobie pozwolić na utratę większej ilości pieniędzy. Kompulsywny hazard określa się czasem mianem patologicznego hazardu.
• Napadowy hazard (Binge gambling)- O hazardzie napadowym mówi się, gdy ktoś wykazuje objawy kompulsywnego hazardu, ale tylko w pewnych momentach lub w pewnych okresach.  Osobie takiej może wydawać się, że jest pod kontrolą swojego nałogu, gdyż tygodniami, a nawet miesiącami potrafi nie wykazywać żadnych cech uzależnienia. Objawy jednak będą ujawniać się, gdy osoba taka zacznie obstawiać, nawet jeśli dzieje się to rzadko.
• Problematyczny hazard- Mówi się o nim, kiedy gracz nie jest uzależniony do punktu przymusu, ale jego nawyki nie są całkowicie pod jego kontrolą. Osoba taka będzie przejawiać pewne objawy uzależnienia, które zakłócają jej codzienne życie. Może być to na przykład ciągła próba odegrania się lub okłamywanie najbliższych na temat grania. Osoba taka zaczyna zdawać sobie sprawę, że coraz częściej trudno jest jej się powstrzymać od grania.
  

Objawy uzależnienia od hazardu

Oznaki i objawy uzależnienia od hazardu mogą obejmować:

• Bycie pochłoniętym hazardem, np. ciągłe planowanie działań związanych z hazardem i tego, jak zdobyć więcej pieniędzy na grę
• Potrzeba grania z coraz większymi kwotami pieniędzy, aby uzyskać ten sam dreszczyk emocji
• Bezskuteczne próby kontrolowania, ograniczenia lub zaprzestania uprawiania hazardu
• Uczucie niepokoju lub rozdrażnienia, kiedy próbuje się ograniczyć hazard
• Uprawianie hazardu w celu ucieczki od problemów lub złagodzenia poczucia bezradności, winy, niepokoju lub depresji
• Próba odzyskania utraconych pieniędzy przez większy hazard (gonienie strat)
• Kłamanie członkom rodziny lub innym osobom w celu ukrycia skali swojego hazardu
• Ryzykowanie lub tracenie ważnych związków, pracy, możliwości szkolnych lub zawodowych z powodu hazardu
• Proszenie innych o pomoc w wyjściu z kłopotów finansowych z powodu przegranych pieniędzy.

Większość graczy przestaje obstawiać, gdy przegrywa lub ustala limit kwoty, którą chce stracić. Jednak osoby z problemem kompulsywnego hazardu są zmuszone do kontynuowania gry, aby odzyskać swoje pieniądze – schemat, który z czasem staje się coraz bardziej destrukcyjny. Niektóre osoby mogą uciec się do kradzieży lub oszustwa, aby zdobyć pieniądze do hazardu.

Pamiętaj, że samo spojrzenie na tę listę nie wystarczy, aby określić, czy masz uzależnienie od hazardu. W celu postawienia dokładnej diagnozy należy zwrócić się do specjalisty od zdrowia psychicznego, np. terapeuty lub psychiatry. Ważne jest, aby skonsultować się z profesjonalistą, aby dokładnie zdiagnozować i wykluczyć inne warunki zdrowia psychicznego, które mogą być przyczyną tych zachowań. Jest tak dlatego, że osoby uzależnione od hazardu mają tendencję do wyższych wskaźników innych zaburzeń, takich jak zaburzenia używania substancji, zaburzenia depresyjne i zaburzenia lękowe. Ponadto, w celu postawienia dokładnej diagnozy, wyszkolony lekarz musi dokonać pełnej oceny, aby sprawdzić, czy inny stan medyczny nie jest przyczyną tych zachowań.

Powody uzależnienia od hazardu

Nie wiadomo dokładnie, co powoduje, że ktoś kompulsywnie uprawia hazard. Jak wiele problemów, kompulsywny hazard może wynikać z połączenia czynników biologicznych, genetycznych i środowiskowych.

Chociaż większość osób grających w kasynie lub obstawiających zakłady sportowe nigdy nie rozwija problemu z hazardem, pewne czynniki są częściej związane z kompulsywnym hazardem:

• Problemy ze zdrowiem psychicznym. Osoby uprawiające kompulsywny hazard często mają problemy z nadużywaniem substancji, zaburzenia osobowości, depresję lub lęk. Kompulsywny hazard może być również związany z zaburzeniem dwubiegunowym, zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym (OCD) lub zespołem deficytu uwagi/nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD).
• Wiek. Kompulsywny hazard jest bardziej powszechny u osób młodszych i w średnim wieku. Hazard w dzieciństwie lub w okresie nastoletnim zwiększa ryzyko rozwoju kompulsywnego hazardu. Ale kompulsywny hazard w starszej populacji dorosłych może być również problemem.
• Płeć. Kompulsywny hazard jest bardziej powszechny u mężczyzn niż u kobiet. Kobiety uprawiające hazard zazwyczaj rozpoczynają go później i mogą szybciej popaść w uzależnienie. Jednak wzorce hazardu wśród mężczyzn i kobiet stają się coraz bardziej podobne.
• Wpływ rodziny lub przyjaciół. Jeśli członkowie twojej rodziny lub przyjaciele mają problem z hazardem, są większe szanse, że ty też będziesz miał.
• Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona i zespołu niespokojnych nóg. Leki zwane agonistami dopaminy mają rzadki efekt uboczny, który może powodować zachowania kompulsywne, w tym hazard, u niektórych osób.
• Pewne cechy osobowości. Bycie bardzo konkurencyjnym, pracoholikiem, impulsywnym, niespokojnym lub łatwo nudzącym się może zwiększyć ryzyko kompulsywnego hazardu.

Rozpoznawanie uzależnienia od hazardu i samodzielne radzenie sobie z nim

Po uświadomieniu sobie, że my lub ktoś z bliskiego otoczenia ma problem z uzależnieniem od hazardu, należy niezwłocznie szukać pomocy, aby się z nim uporać. 

Mogłoby się wydawać, że oznaki problemów z hazardem są oczywiste, zwłaszcza dla tych, którzy kompulsywnie obstawiają, ale zaskakująco często zarówno hazardziści, jak i osoby z ich otoczenia nie dostrzegają ich. Jest to prawdą częściowo dlatego, że wiele kwestii związanych z problemami z hazardem może być racjonalizowana przez samą osobę, czasami skutecznie maskując problem.

Podczas gdy definicje uzależnienia od hazardu i hazardu problematycznego różnią się na całym świecie i pomiędzy organizacjami, większość specjalistów zgadza się co do oznak i symptomów związanych z tym zaburzeniem.

Jako podstawowe środki do samodzielnego radzenia sobie z uzależnieniem wymienić możemy:

• Naucz się rozładowywać nieprzyjemne uczucia w zdrowszy sposób. Czy grasz, kiedy jesteś samotny lub znudzony? A może po stresującym dniu w pracy lub po kłótni ze współmałżonkiem? Hazard może być sposobem na złagodzenie nieprzyjemnych emocji, odprężenie się lub nawiązanie kontaktów towarzyskich. Istnieją jednak zdrowsze i skuteczniejsze sposoby radzenia sobie z nastrojem i nudą, takie jak ćwiczenia fizyczne, spędzanie czasu z przyjaciółmi, którzy nie uprawiają hazardu, podejmowanie nowych zainteresowań lub ćwiczenie technik relaksacyjnych.
• Wzmocnij swoją sieć wsparcia. Trudno jest walczyć z każdym uzależnieniem bez wsparcia, więc zwróć się do przyjaciół i rodziny. Jeśli Twoja sieć wsparcia jest ograniczona, istnieją sposoby na nawiązanie nowych znajomości bez konieczności odwiedzania kasyn lub grania online. Spróbuj dotrzeć do kolegów z pracy, dołączyć do drużyny sportowej lub klubu książkowego, zapisać się na zajęcia edukacyjne, lub wolontariat w dobrej sprawie.
• Dołącz do grupy wsparcia. Na przykład Gamblers Anonymous to 12-stopniowy program naprawczy wzorowany na Anonimowych Alkoholików. Kluczową częścią programu jest znalezienie sponsora, byłego hazardzisty, który ma doświadczenie w wychodzeniu z nałogu i może udzielić Ci bezcennych wskazówek i wsparcia.
  
• Poszukaj pomocy w przypadku podstawowych zaburzeń nastroju. Depresja, stres, nadużywanie substancji lub niepokój mogą zarówno wywołać problemy z hazardem, jak i pogorszyć się w wyniku kompulsywnego hazardu. Nawet jeśli hazard nie jest już częścią twojego życia, te problemy nadal będą istnieć, więc ważne jest, aby się nimi zająć.
  

Leczenie uzależnienia od hazardu

W przypadku uzależnienia od hazardu nie ma jednej drogi leczenia, która zadziałałaby u każdego. Najbardziej popularnymi metodami są jednak: 

• Terapia i doradztwo- Najskuteczniejszym elementem leczenia problemu z hazardem wydaje się być psychoterapia. Z pomocą wyszkolonego specjalisty, doradztwo ma stosunkowo wysoki wskaźnik sukcesu w poprawie zachowań problemowych. Jednym z powodów, dla których to podejście może być szczególnie skuteczne, jest fakt, że wiele osób uzależnionych od hazardu często ma inne problemy psychiatryczne. Oznacza to, że oprócz leczenia uzależnienia, psycholog lub psychiatra może być w stanie pomóc w powiązanych kwestiach zdrowia psychicznego.
  
• Terapia lekami– Chociaż żadne leki nie zostały stworzone specjalnie do leczenia uzależnienia od hazardu, niektóre z nich okazały się obiecujące w zmniejszaniu chęci do obstawiania lub uczucia ekscytacji, które pojawia się podczas obstawiania. Należą do nich leki przeciwdepresyjne, przeciwdrgawkowe, leki stosowane w innych uzależnieniach oraz niektóre SSRI.
  

• Wsparcie grupowe i samopomoc- Innym ważnym źródłem informacji dla osób mających problemy z hazardem jest grupa Anonimowi Hazardziści (Gamblers Anonymous) i lokalne grupy wsparcia. W połączeniu z psychoterapią grupa pomaga wielu osobom wracającym do zdrowia, ponieważ pozwala im rozmawiać o swoich wyzwaniach i doświadczeniach z innymi osobami, które przeszły przez podobne sytuacje. Wysiłki samopomocy i systemy wsparcia rówieśniczego również okazały się pomocne w powrocie do zdrowia, niezależnie od tego, czy są one połączone z profesjonalną pomocą.
  

Negatywne skutki hazardu

Kompulsywny hazard może mieć głębokie i długotrwałe konsekwencje dla Twojego życia, takie jak:

• Problemy z relacjami
• Problemy finansowe, w tym bankructwo
• Problemy prawne lub uwięzienie
• Słaba wydajność w pracy lub utrata pracy
• Słaby ogólny stan zdrowia
• Samobójstwo, próby samobójcze lub myśli samobójcze
  

Zapobieganie uzależnieniu

Chociaż nie ma sprawdzonego sposobu na zapobieganie problemowi hazardowemu, pomocne mogą być programy edukacyjne skierowane do osób i grup podwyższonego ryzyka.

Jeśli mieścisz się w czynnikach ryzyka dla kompulsywnego hazardu, rozważ unikanie hazardu w jakiejkolwiek formie, ludzi, którzy grają i miejsc, gdzie hazard występuje. Podejmij leczenie przy najwcześniejszych oznakach problemu, aby zapobiec pogorszeniu się sytuacji związanej z hazardem.

Fakty i mity na temat uzależnienia od hazardu

Mit: Aby zostać hazardzistą problemowym lub uzależnionym, trzeba grać codziennie. Fakt: Hazardzista problemowy może grać często lub rzadko. Hazard jest problemem, jeśli powoduje problemy.

Mit: Problem z hazardem nie jest tak naprawdę problemem, jeśli hazardzista może sobie na niego pozwolić. Fakt: Problemy spowodowane nadmiernym hazardem nie są tylko finansowe. Zbyt wiele czasu spędzanego na hazardzie może również prowadzić do problemów w związku i prawnych, utraty pracy, problemów ze zdrowiem psychicznym, w tym depresji i lęków, a nawet samobójstwa.

Mit: Posiadanie problemu z hazardem to tylko przypadek słabej woli, nieodpowiedzialności lub braku inteligencji. Fakt: Problemy z hazardem dotykają ludzi o różnym poziomie inteligencji i z różnych środowisk. Osoby wcześniej odpowiedzialne i o silnej woli są tak samo narażone na wystąpienie problemu z hazardem, jak wszyscy inni.

Mit: Partnerzy hazardzistów problemowych często doprowadzają swoich bliskich do hazardu. Fakt: Hazardziści problemowi często próbują racjonalizować swoje zachowanie. Obwinianie innych jest jednym ze sposobów uniknięcia wzięcia odpowiedzialności za swoje działania, w tym za to, co jest potrzebne do pokonania problemu.

Mit: Jeśli problematyczny hazardzista narasta w długach, powinieneś pomóc mu je spłacić. Fakt: Szybkie rozwiązania mogą wydawać się słuszne. Jednak ratowanie hazardzisty z długów może w rzeczywistości pogorszyć sytuację, umożliwiając kontynuowanie jego problemów z hazardem.

Mit: Dzieci i młodzież nie są dotknięte problemem hazardu, tylko dorośli mogą na to cierpieć. Fakt: Nie tylko dzieci i młodzież wydają w ostatnich latach coraz więcej pieniędzy na gry hazardowe (zwłaszcza z powodu gier mobilnych), ale także mogą być dotknięte w tym sensie, że bliski członek rodziny, który jest hazardzistą, może pośrednio wpłynąć na ich stosunek do hazardu w późniejszym życiu.

Jak pomóc osobie uzależnionej

Jeśli Twój bliski ma problem z hazardem, prawdopodobnie masz w sobie wiele sprzecznych emocji. Być może poświęciłeś wiele czasu i energii na to, by powstrzymać ukochaną osobę od hazardu lub by ją kryć. W tym samym czasie możesz być wściekły na ukochaną osobę za ponowne uprawianie hazardu i zmęczony próbami utrzymania tej szarady. Twoja ukochana osoba mogła pożyczyć lub nawet ukraść pieniądze bez możliwości ich spłacenia. Mogła sprzedać rzeczy należące do rodziny lub narobić ogromnych długów na wspólnych kartach kredytowych.

Chociaż kompulsywni i problemowi hazardziści potrzebują wsparcia rodziny i przyjaciół, aby pomóc im w walce o zaprzestanie hazardu, decyzja o rzuceniu gry musi należeć do nich. Choćbyś bardzo chciał i jak trudno jest zobaczyć efekty, nie możesz sprawić, że ktoś przestanie grać. Możesz jednak zachęcić go do szukania pomocy, wspierać go w jego wysiłkach, chronić siebie i poważnie traktować wszelkie rozmowy o samobójstwie.

Wskazówki dla bliskich osoby uzależnionej:

• Zacznij od pomocy sobie. Masz prawo do ochrony emocjonalnej i finansowej. Nie obwiniaj się za problemy hazardzisty ani nie pozwól, by jego uzależnienie zdominowało Twoje życie. Ignorowanie własnych potrzeb może być receptą na wypalenie.
• Nie radź sobie sam. Radzenie sobie z uzależnieniem bliskiej osoby od hazardu może być tak przytłaczające, że łatwiej będzie zracjonalizować jej prośby “ten jeden ostatni raz”. Możesz też czuć się zawstydzony, czując, że jesteś jedynym, który ma takie problemy. Sięgając po wsparcie, uświadomisz sobie, że wiele rodzin zmagało się z tym problemem.
• Ustal granice w zarządzaniu pieniędzmi. Aby upewnić się, że hazardzista pozostanie odpowiedzialny i zapobiec nawrotom, rozważ przejęcie rodzinnych finansów. Jednak nie oznacza to, że jesteś odpowiedzialny za mikrozarządzanie impulsami hazardzisty do gry. Twoim pierwszym obowiązkiem jest zapewnienie, że Twoje własne finanse i kredyt nie są zagrożone.
• Zastanów się, jak będziesz traktować prośby o pieniądze. Problemowi hazardziści często stają się bardzo dobrzy w proszeniu o pieniądze, bezpośrednio lub pośrednio. Mogą używać błagań, manipulacji, a nawet gróźb, aby je uzyskać. Potrzeba praktyki, aby upewnić się, że nie umożliwiasz uzależnienia od hazardu bliskiej osobie.

Gdzie szukać pomocy i informacji na temat uzależnienia

Zarówno w Polsce, jak i na świecie istnieje wiele organizacji i fundacji zajmujących się pomocą w uzależnieniu od hazardu. Jedną z najpopularniejszych z nich jest Gamblers Anonymus, która posiada także swój polski oddział i witrynę internetową Anonimowi Hazardziści. Każdy, kto podejrzewa u siebie uzależnienie od hazardu, może zadzwonić pod numer telefonu 881 488 990 lub umówić się na spotkanie w grupie wsparcia.

Innymi miejscami, w których uzależnieni i ich rodziny mogą szukać pomocy, są:

• Hazardziści 
• Lokalne poradnie ds. leczenia uzależnień
• Psychoterapeuci wyspecjalizowani w niesieniu pomocy osobom uzależnionym

Hazard i inne konsekwencje – Czy hazard wpłynie na otrzymanie pożyczki osobistej?

Chociaż hazard nie wpływa bezpośrednio na Twój raport kredytowy ani nie zostaje w nim zarejestrowany, niektórzy potencjalni pożyczkodawcy będą chcieli przejrzeć historię transakcji na Twoim koncie bankowym, prosząc o otwarte połączenie bankowe z Twoim bieżącym kontem. Ci pożyczkodawcy nie mogą oferować pożyczki, chyba że wyrazisz na to zgodę. Jeśli widzą częste lub duże płatności w witrynach bukmacherskich, lub kasynach, może to ich zniechęcić.

Istnieje również wiele skutków ubocznych nieodpowiedzialnego hazardu, które z pewnością mogą wpłynąć na Twoje szanse na uzyskanie kredytu. Jeśli hazard powoduje, że wpadasz na debet, może to wpłynąć na twoje szanse na uzyskanie zgody, szczególnie jeśli jest to nieautoryzowany debet. Przed zatwierdzeniem nowej pożyczki pożyczkodawcy rozważą również, do jakiej kwoty kredytu masz już dostęp i z jakiej części korzystasz. W rzeczywistości wielu kompulsywnych hazardzistów otwierałoby wiele kont kart kredytowych, aby pośrednio finansować swój nałóg, a to wpływa na ich zdolność do uzyskania dalszych kredytów. Problem pogarsza się, jeśli nie jesteś w stanie spłacić salda przed końcem miesiąca. W tym momencie cykl zadłużenia staje się trudny do przerwania, a Twoja ocena kredytowa staje się coraz gorsza, zwłaszcza jeśli nawyk hazardu się utrzymuje.

Jeśli jednak grasz odpowiedzialnie, używając własnych pieniędzy i masz przyzwoitą zdolność kredytową, nie ma powodu, dla którego hazard miałby wpływać na twoje szanse na otrzymanie osobistej pożyczki. Więcej przeczytaj w artykule o tym czy hazard wpływa na zdolność kredytową?